Hazırda Azərbaycanda hasil edilən təbii qazın regionda yerləşən ölkələrin enerji bazarlarına nəqli üçün aşağıdakı dörd magistral qaz boru kəməri fəaliyyət göstərir:

  • Hacıqabul - Astara - Astara (İran) boru kəməri;
  • Hacıqabul - Qazax - Saquramo (Gürcüstan) boru kəməri;
  • Hacıqabul - Şirvanovka - Mozdok (Rusiya) boru kəməri;
  • Bakı - Tbilisi (Gürcüstan) - Ərzurum (Türkiyə) boru kəməri.


Hacıqabul - Astara - Astara (İran) boru kəməri

Ümumi uzunluğu 210 km olan magistral qaz boru kəməri 1970-ci ildə istismara verilib və keçmiş SSRİ-nin İrandan gələn qazla təmin edilməsi üçün istifadə olunub. 2006-cı ildə qazın Azərbaycandan İrana tədarükü üzrə svop əməliyyatlarına başlanılıb və  Azərbaycandan İrana qaz bu kəmərlə ixrac edilir. İran  isə öz növbəsində Naxçıvan MR-na qaz nəql edir.

 

Hacıqabul - Qazax - Saquramo boru kəməri

Hacıqabul-Qazax-Saquramo magistral qaz boru kəməri 1978-ci ildə inşa olunub və 1988-ci ilə kimi istismar edilib. SSRİ-nin süqutundan sonra bu boru kəməri uzun müddət istifadəsiz qalıb. Bu magistral boru kəməri üzrə müvafiq bərpa-təmir işləri aparılandan sonra 2006-cı ildə ye¬nidən istismara verilib. Ötürmə qabiliyyəti 8,7 milyard kub metr/il olan bu kəmər vasitəsilə Azərbaycandan Gürcüstana ildə təqribən 1300 milyon kubmetr qaz ixrac olunur. Boru kəmərinin uzunluğu 478,4 km təşkil edir, bunun 378,4 km-lik hissəsi Azərbaycanın ərazisinə düşür. Hacıqabul-Qazax-Saquramo magistral qaz boru kəmərinin operatorları SO¬CAR və Gürcüstanın Qaz Nəqliyyat Şirkətidir.


Hacıqabul - Şirvanovka - Mozdok boru kəməri

Tarixən (1983-cü ildən) bu magistral qaz boru kəməri qazın Rusiyadan Azər-baycana nəql edilməsi üçün istifadə olunub.
2007-ci ildən etibarən, Azərbaycanda hasil olunan qaz həcmlərinin artması və daxili tələbatın tam ödənilməsindən sonra bu boru kəməri ümumilikdə intensiv şəkildə istifadə edilməyib.
2010-2014-cü illərdə Azərbaycanda hasil olunan qazın müəyyən həcmlərinin Rusiyaya ixracı üzrə razılaşmalar çərçivəsində Hacıqabul-Mozdok magistral qaz kəməri ilə artıq əks istiqamətdə, qazın Azərbaycandan Rusiyaya ixracı üçün də istifadə edilib. 
İllik ötürmə qabiliyyəti 10 milyard kub metr olan boru kəmərinin uzunluğu 680 km təşkil edir, bunun 200 km-lik hissəsi Azərbaycanın ərazi¬sinə düşür. Bu boru kəmərinin operatorları SOCAR və Rusiyanın “Qazprom" şirkətidir.


Cənubi Qafqaz boru kəməri

“Şahdəniz" qaz-kondensat yatağının 1999-cu ildə kəşf olunmasından sonra bu layihə çərçivəsində hasil ediləcək təbii qazın Bakı-Tbilisi-Ərzurum (BTƏ) marşrutu ilə Türkiyə bazarına nəql olunması üçün yeni magistral qaz kəmərinin inşasına dair “Şahdəniz” Konsorsiumu iştirakçıları tərəfindən müvafiq qərar qəbul edilir. BTƏ marşrutu üzrə magistral boru kəmərinin tikintisi işlərinin təşkili və idarə olunması məqsədi ilə “Şahdəniz" Konsorsiumu tərəfindən 2003-cü ildə “Cənubi Qafqaz Boru Kəməri” (CQBK) layihəsi yaradılır və eyni adlı şirkət təsis edilir.
Cənubi Qafqaz boru kəməri BTC neft kəməri boyunca paralel şəkildə çəkilib. 2006-cı ildən başlanan “Şahdəniz” layihəsinin 1-ci mərhələsi çərçivəsində ilk ixrac qazı boru kəmərinə 2007-ci ilin martında vurulub.
İllik ötürmə qabiliyyəti 7,4 milyard kub metr (23 milyard kub metrə qədər artırıla bilər) olan Cənubi Qafqaz boru kəmərinin uzunluğu 980 km-dir. Bunun 443 km-lik hissəsi Azərbaycanın, 248 km-lik hissəsi Gürcüstanın və 289 km-lik hissəsi isəTürkiyənin ərazisinə düşür. Boru kəmərinin operatorları SOCAR, BP və BOTAŞ şirkətləridir. 


 

Digər xəbərlər

Cənub Qaz Dəhlizi

"Cənub Qaz Dəhlizi"nin məqsədi “Şahdəniz” qaz-kondensat yatağının istismarının ikinci mərhələsinin işlənməsi, bu zaman hasil ediləcək təbii qazın genişləndirilmiş Cənubi Qafqaz Qaz Boru Kəməri, TANAP və TAP vasitəsilə ilkin olaraq Türkiyəyə və Cənubi Avropaya ixracını təmin etməkdir.

Şahdəniz yatağı

Xəzərin Azərbaycan sektorunda yerləşən "Şahdəniz” yatağı 1999-cu ildə kəşf olunub. Bakıdan 70 kilometr cənub-şərqdə, suyun dərinliyinin 50­500 m arasında dəyişdiyi Xəzər dənizinin şelfində yerləşir.