Neft İxrac Edən Ölkələr Təşkilatı (OPEC)

Neft İxrac Edən Ölkələr Təşkilatı və ya qısaca OPEC (ing. The Organization of the Petroleum Exporting Countries) — neft ixrac edən ölkələr tərəfindən neftin qiymətinin tənzimlənməsi məqsədi ilə 1960-cı ildə Bağdadda keçirilən konfransda yaradılıb. Əvvəlcə İran, İraq, Küveyt, Səudiyyə Ərəbistanı və Venesuela təşkilata daxil olub.

Bu 5 ölkəyə sonradan Qətər, (1961), İndoneziya (1962), Liviya (1962), Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri (1967), Əlcəzair (1969), Nigeriya (1971), Ekvador (1973-1992), Qabon (19751994), Anqola (2007) və Ekvatorial Qvineya (2017) qoşulub.

Təşkilatın qərargahı 1965-ci ildən Avstriyanın paytaxtı Vyana şəhərində yerləşir. Hazırda OPEC-in 12 üzvü var. (Əlcəzair, Konqo, Ekvatorial Qvineya, Qabon, İran, İraq, Küveyt, Liviya, Nigeriya, Səudiyyə Ərəbistanı, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Venesuela).

Qeyri-OPEC ölkələri (Azərbaycan, Bəhreyn, Bruney, Qazaxıstan, Malayziya, Meksika, Oman, Rusiya, Sudan, Cənubi Sudan) təşkilatla “OPEC plus” formatında sıx əməkdaşlıq edir. “OPEC plus” əməkdaşlığının əsas məqsədi dünya neft bazarında tələb və təklifin uzlaşmasına nail olmaqdır.

Təşkilatın Baş Katibi Küveyt Dövlətindən olan Haysam Əl-Qaysdır (1 avqust 2022-ci il tarixindən)

Azərbaycanın OPEC-lə əməkdaşlığı təşkilatın iclaslarında müşahidəçi statusunda iştirakı ilə aktivləşib. 2016-cı ilin yanvar ayında Davos Dünya İqtisadi Forumunda çıxış edən Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev neftin qiymətinin sabitliyinə nail olmaq üçün OPEC-ə üzv olan və olmayan ölkələrin bir araya gələrək yeni beynəlxalq enerji formatının yaradılması ilə bağlı təşəbbüs irəli sürmüş, nəticədə OPEC+ formatı yaradılmışdır. Azərbaycan təşkilatla 2016-cı ilin dekabr ayından yaradılmış OPEC+ formatında sıx əməkdaşlıq həyata keçirir.

Dünya enerji bazarında neftin qiymətinin tənzimlənməsi məqsədilə 2016-cı il aprelin 17-də Qətərin paytaxtı Dohada Neft İxrac edən Ölkələr Təşkilatına (OPEC) üzv və qeyri-OPEC neft hasil edən ölkələrin təmsilçilərinin toplantısı olub. Doha sammitində neft ixrac edən ölkələrin OPEC təşkilatının əksər üzvləri, habelə Azərbaycan və Rusiyanın nümayəndələri də iştirak ediblər. Azərbaycanı tədbirdə energetika naziri Natiq Əliyev təmsil edib.

Neftin qiymətinə təsir edən faktorların aradan qaldırılması, tələb-təklif balansının bərpasına yönəlik tədbirlərin görülməsi üçün bu müddət ərzində qlobal enerji dialoqları mühüm rol oynayıb. 15-ci Beynəlxalq Enerji Forumu, 23-cü Dünya Enerji Konqresi OPEC və qeyri- OPEC ölkələrinin bir araya gəlməsini təmin etməklə 28 sentyabr tarixində OPEC-ə üzv ölkələrin Əlcəzairdə keçirilən qeyri-formal görüşündə gündəlik neft hasilatının 32,5 -33 milyon barrel səviyyəsində dondurulması barədə ilkin razılığın əldə edilməsinə imkan yaradıb.

29 oktyabr 2016-cı il tarixində Vyanada Neft İxrac Edən Ölkələrin Təşkilatına (OPEC) üzv və üzv olmayan dövlətlərin Yüksək Səviyyəli Komitəsinin birinci iclası keçirilib. Yüksək Səviyyəli Komitənin birinci iclası 21 ölkənin, o cümlədən qeyri-OPEC ölkələrindən 6 dövlətin (Azərbaycan, Braziliya, Qazaxıstan, Meksika, Oman və Rusiya Federasiyası) nümayəndə heyətlərinin iştirakı ilə konstruktiv və məhsuldar müzakirələr atmosferində keçirilib. İclasa Azərbaycanın energetika naziri Natiq Əliyev həmsədrlik edib.

30 noyabr 2016-cı il tarixində OPEC üzrə gündəlik neft hasilatının 1,2 milyon barrel azaldılaraq 32,5 milyon barrelə endirilməsi barədə razılıq əldə olunub. Dekabrın 10-da isə Vyanada OPEC üzvləri ilə təşkilata daxil olmayan 11 ölkə, o cümlədən Azərbaycan ümumi hasilatın sutkada 558 min barrel azaldılması barədə sazişə imza atıb. İlin birinci yarısı üçün nəzərdə tutulmuş Vyana Bəyannaməsinə uyğun olaraq Azərbaycan hasilatı sutkada 35 min barrel azaltmaqla 834 min barel öhdəlik götürüb.

25 may 2017-ci il tarixində OPEC Nazirlər Şurasının 172-ci iclası çərçivəsində Neft İxrac Edən Ölkələr Təşkilatına (OPEC) üzv və qeyri-üzv dövlətlər arasında neft hasilatının azaldılmasına dair sazişin müddətinin 2018-ci ilin birinci rübünün sonunadək uzadılması barədə razılıq əldə olunub. 24 ölkənin imzaladığı Sazişə Azərbaycan da qoşulub.

30 noyabr 2017-ci il tarixində OPEC Nazirlər Şurasının 173-cü iclası çərçivəsində Neft İxrac Edən Ölkələr Təşkilatına (OPEC) üzv və qeyri-üzv dövlətlərin üçüncü görüşündə neft hasilatının azaldılmasına dair sazişin müddətinin 2018-ci ilin sonuna kimi uzadılması ilə bağlı qərar qəbul olunub. OPEC və qeyri-OPEC ölkələrinin bu yeni razılaşmasını Azərbaycan da imzalayıb.

Energetika Nazirliyi Vyana sazişi qüvvəyə mindiyi vaxtdan, yəni 2017-ci ilin yanvar ayından etibarən mütəmadi olaraq Azərbaycanın gündəlik neft hasilatı ilə bağlı məlumatlarını Birgə Monitorinq Komitəsinin Müştərək Texniki Komissiyasına təqdim edir. OPEC tərəfindən Azərbaycan dəfələrlə saziş imzalanan vaxtdan indiyə qədər iştirakçılar arasında öhdəliklərini fəal icra edən və liderlik göstərən ölkə kimi qiymətləndirilib.

23 yanvar 2018-ci il tarixində Davosda Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev ilə OPEC-in baş katibi Məhəmməd Barkindo arasında görüş keçirilib.

18 mart 2018-ci il tarixində Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev OPEC-in baş katibi Məhəmməd Barkindonun rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyətini qəbul edib.

19 mart 2018-ci il tarixində Azərbaycanda səfərdə olan Neft İxrac edən Ölkələr Təşkilatının (OPEC) baş katibi Məhəmməd Barkindo Energetika naziri Pərviz Şahbazovla görüşüb. Görüşdə dünya neft sənayesinin hazırki vəziyyəti, OPEC+ çərçivəsində əməkdaşlıq məsələləri müzakirə edilib.

21-23 iyun 2018-ci il tarixində Vyana şəhərində OPEC-in “Neft-Dayanıqlı gələcək üçün əməkdaşlıq” mövzusunda 7-ci Beynəlxalq seminarı keçirilib. Energetika naziri Pərviz Şahbazov “Dünya iqtisadiyyatı üçün neftin gələcəyi” adlı beşinci sessiyada çıxış edib. Nazir OPEC və qeyri-OPEC ölkələrinin Nazirlərinin Birgə Monitorinq Komitəsinin 9-cu iclası və OPEC və qeyri-OPEC ölkələrinin nazirlərinin 4-cü görüşündə də iştirak edib. Görüşdə hasilat kvotasının 100 faizlik icrası, yəni neft hasilatının sutkada 1 milyon barrel artırılması ilə bağlı əldə olunan razılaşmasını Azərbaycan da dəstəkləyib. Tədbirdə Azərbaycanı Energetika naziri Pərviz Şahbazov təmsil edib.

23 sentyabr 2018-ci il tarixində Əlcəzairdə keçirilən OPEC+ Nazirlərinin Birgə Monitorinq Komitəsinin X iclasında cari ilin avqust ayı üzrə neft hasilatı ilə bağlı Birgə Texniki Komissiyanın təqdimatı və OPEC-in qlobal neft bazarının inkişaf tendensiyalarına dair hesabatı dinlənilib.

4-7 dekabr 2018-ci il tarixində Avstriyanın paytaxtı Vyana şəhərində OPEC-ə üzv və kartelə daxil olmayan ölkələrin Nazirlərinin Birgə Monitorinq Komitəsinin 12-ci iclası və OPEC Nazirlər Şurasının 175-ci iclası çərçivəsində OPEC və qeyri-OPEC nazirlərinin 5-ci görüşü keçirilib. Nazirlərin V görüşündə neft hasilatının 2018-ci ilin oktyabr ayı səviyyəsindən gündəlik 1,2 milyon barrel azaldılması ilə bağlı razılıq əldə olunub. Yeni qərara əsasən 2019-cu ilin yanvar ayından etibarən neft hasilatını sutkada OPEC üzvləri 800 min barrel, kartelə daxil olmayan ölkələr isə 400 min barrel azaldacaqlar. Azərbaycan da hasilatın azaldılması Sazişinə qoşulub. Azərbaycan müvafiq hasilatın təxminən 20 min barrel azaldılması ilə bağlı öhdəlik götürüb. Beləliklə Azərbaycan növbəti ildən gündəlik hasilatı 776 min barrel həcmində saxlamalıdır. OPEC+ ölkələri tərəfindən gündəlik neft hasilatının 6 ay müddətinə azaldılması nəzərdə tutulub.

16 mart 2019-cu il tarixində Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev OPEC-in baş katibi Məhəmməd Barkindonu qəbul etmişdir.

17-18 mart 2019-cu il tarixində Bakıda OPEC (Əlcəzair, Konqo, İraq, Küveyt, Liviya, Nigeriya, Səudiyyə Ərəbistanı, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Venesuela) və qeyri-OPEC (Bəhreyn, Bruney, Qazaxıstan, Rusiya) ölkələrinin Birgə Texniki Komissiyasının (JTC) 27-ci iclası və Nazirlərin Birgə Monitorinq Komitəsinin (JMMC) 13-cü iclası keçirilib. Tədbirdə 7 dekabr 2018-ci il tarixində OPEC və qeyri-OPEC ölkələri Nazirlərinin 5-ci görüşündə qəbul edilmiş qərara uyğun götürülmüş öhdəliklərin icra vəziyyəti, neft bazarında baş verən dəyişikliklər müzakirə edilib.

OPEC bülleteninin 2019-cu il mart sayında Azərbaycana xüsusi buraxılış həsr olunub. Bülletendə “Bakı OPEC və qeyri-OPEC tədbirinə ev sahibliyi edir” (Baku hosts OPEC and non-OPEC) adlı xüsusi buraxılış dərc olunub.

19 may 2019-cu il tarixində Səudiyyə Ərəbistanının Ciddə şəhərində OPEC və qeyri-OPEC Nazirlərinin Birgə Monitorinq Komitəsinin 14-cü iclası keçirilib. İclasda cari ilin aprel ayı üzrə neft hasilatı ilə bağlı Müştərək Texniki Komissiyanın hesabatı təqdim olunub.

01-02 iyul 2019-cu il tarixində Avstriyanın paytaxtı Vyana şəhərində Neft İxrac edən Ölkələr Təşkilatına (OPEC) üzv və təşkilata daxil olmayan ölkələrin Nazirlərinin Birgə Monitorinq Komitəsinin 15-ci iclası və nazirlərin 6-cı görüşü keçirilib. Görüşdə OPEC və qeyri-OPEC ölkələri arasında uzunmüddətli əməkdaşlığa dair Xartiya qəbul olunub və neft hasilatının azaldılmasına dair razılaşmanın müddətinin daha 9 ay uzadılması barədə razılıq əldə edilib. “Əməkdaşlıq Xartiyası”na Azərbaycan da qoşulub. “OPEC plus” üzrə neft hasilatının gündəlik 1,2 milyon barrel azaldılması ilə bağlı imzalanmış “Əməkdaşlıq Bəyannaməsi”nin icrası 2019-cu ilin 1 iyul tarixindən 2020-ci ilin 31 mart tarixinədək nəzərdə tutulub.

Əməkdaşlıq Xartiyası 2016-cı ilin sonunda OPEC+ ölkələri tərəfindən elan edilib. Əməkdaşlıq Xartiyasının əsas məqsədləri neft hasilatçıları, istehlakçıları, investorlar və dünya iqtisadiyyatının xeyrinə neft bazarının sabitliyi, texnologiya və digər sahələrdə əməkdaşlığın təşviqi məqsədilə iştirakçı ölkələr arasında dialoqun asanlaşdırılması, iştirakçı ölkələr arasında neft bazarının qısa, orta və uzunmüddətli əsaslarını, o cümlədən inkişaf etməkdə olan qlobal enerji balansında neftə baxış barədə daha yaxşı anlayışın təşviq edilməsi, neftin uzunmüddətli istifadəsi üçün enerji siyasətlərinin dəstəklənməsi və s. ibarətdir.

06 dekabr 2019-cu il tarixində Avstriyanın paytaxtı Vyana şəhərində OPEC və qeyri-OPEC ölkələri nazirlərinin 7-ci görüşü keçirilib. Görüşdə 2020-ci ilin I rübündə gündəlik neft hasilatının daha 500 min barrel azaldılması ilə bağlı qərar qəbul olunub. Bununla da “OPEC plus” üzrə gündəlik neft hasilatının azaldılması ilə bağlı öhdəlik 1,7 milyon barrelə çatdırılıb. Hasilatın azaldılması ilə bağlı əlavə həcmlərin bölünməsi “OPEC plus” ölkələri arasında proporsional qaydada aparılıb. Razılaşmaya qoşulan Azərbaycan müvafiq olaraq gündəlik neft hasilatını 20 min barreldən əlavə 7 min barrel də azaldıb. Beləliklə, öhdəliyi 27 min barrelə yüksələn Azərbaycan 2020-ci ilin yanvar ayından gündəlik hasilatı əvvəlki öhdəlikdən, yəni 776 min bareldən 7 min barel azaldaraq 769 min barel həcmində saxlamalıdır.

21 yanvar 2020-ci il tarixində Davosda Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev ilə OPEC-in baş katibi Məhəmməd Barkindo arasında görüş keçirilmişdir.

06 mart 2020-ci il tarixində Avstriyanın paytaxtı Vyana şəhərində OPEC və qeyri-OPEC ölkələri nazirlərinin 8-ci görüşü keçirilib. Görüşdə 2020-ci ilin sonunadək gündəlik neft hasilatının əlavə 1,5 mln. barrel azaldılması ilə bağlı razılıq əldə olunmayıb.

09 aprel 2020-ci ildə OPEC-ə üzv və qeyri-üzv ölkələrin nazirlərinin videokonfrans formatında 9-cu iclası keçirilib. 11 saata yaxın davam edən müzakirələrin yekununda yeni ”Əməkdaşlıq Bəyannaməsi” qəbul edilib. Yeni qərara əsasən, mayın 1-dən 2022-ci ilin aprelinədək gündəlik neft hasilatının üç mərhələ üzrə müvafiq olaraq 10-8-6 mln.barrel həcmlərində azaldılmasını nəzərdə tutub. Azərbaycan da neft bazarının 2022-ci ilədək tənzimlənməsi prosesinə qoşulub. Videokonfransda Energetika naziri Pərviz Şahbazov da iştirak edib.

12 aprel 2020-ci ildə OPEC və qeyri-OPEC ölkələri nazirlərinin online formatda 10-cu iclası keçirilib.  Görüşdə gündəlik neft hasilatının üç mərhələ üzrə azaldılmasını ilə bağlı “Əməkdaşlıq Bəyannamə”si təsdiqlənib. “OPEC plus” üzrə gündəlik neft hasilatının mayın 1-dən 9,7 mln. barrel azaldılması qərarının icrasına yekdilliklə razılıq verilib. “OPEC plus”un  bu qərarına  Azərbaycan da öz dəstəyini ifadə edib. Videokonfransda Energetika naziri Pərviz Şahbazov da iştirak edib.

21 aprel 2020-ci il tarixində bir neçə “OPEC plus” ölkəsinin iştirakı ilə qeyri-rəsmi formatda videokonfrans keçirilib. Görüşə Azərbaycanın Energetika naziri Pərviz Şahbazov da qatılıb. Konfransda neft bazarının hazırkı vəziyyəti və may ayından öhdəliklərin icrası ilə bağlı məsələlər müzakirə edilib.

6 iyun 2020-ci il tarixində OPEC-ə üzv və qeyri-üzv ölkələrin nazirlərinin videokonfrans formatında 11-ci iclası keçirilib. İclasda gündəlik neft hasilatının 9,7 mln. barrel azaldılması ilə bağlı mövcud kvotanın müddətinin daha 1 ay, iyulun sonunadək uzadılması barədə qərar qəbul olunub. May-iyun aylarında öhdəliklərini tam yerinə yetirməyən ölkələrin isə bunu iyul, avqust və sentyabr aylarındakı hasilat göstəriciləri ilə kompensasiya etmələri razılaşdırılıb. Yeni razılaşmaya uyğun olaraq, Azərbaycan may-iyun ayları üzrə 164 min barrel həcmindəki öhdəliyini bu müddət ərzində də yerinə yetirərək, gündəlik xam neft istehsalını 554 min barrel səviyyəsində saxlamalıdır. İclasda Energetika naziri Pərviz Şahbazov da iştirak edib.

2020-ci ilin sentyabr ayında OPEC-in 60 illiyinə həsr edilmiş xüsusi bülletendə təşkilatın yubileyi münasibətilə “Azərbaycanın Energetika naziri əməkdaşlığın əhəmiyyətini vurğulayır” başlığı altında energetika naziri Pərviz Şahbazovun fikirləri dərc edilib

03 dekabr 2020-ci il tarixində  Neft İxrac Edən Ölkələr Təşkilatına (OPEC) üzv və qeyri-üzv ölkələrin nazirlərinin 12-ci iclasında gündəlik xam neft hasilatının 2021-ci ilin yanvar ayı üçün 7,2 mln. barrel azaldılması və “OPEC plus” nazirlərinin hər ay keçiriləcək görüşləri vasitəsi ilə gündəlik hasilatda artımın 0.5 mln. barreldən çox olmaması şərti ilə aylıq tənzimləməsi barədə qərar qəbul edilib. Qərarı Azərbaycan da dəstəkləyib. Beləliklə, 2021-ci ilin yanvar ayında gündəlik xam neft hasilatını OPEC ölkələri 4,564 mln. barrel, qeyri-OPEC ölkələri 2,636 mln. barrel azaldacaqlar. Yeni “Əməkdaşlıq Bəyannaməsi”nə uyğun olaraq, 2021-ci ilin yanvar ayında Azərbaycanın öhdəliyi 123 min barrel olacaq, yəni Azərbaycan  gündəlik xam neft hasilatını 8 min barrel artıraraq  istehsalı 595 min barrel səviyyəsində saxlamalıdır. İclasda energetika naziri Pərviz Şahbazov da çıxış edib.

05 yanvar 2021-ci il tarixində “OPEC plus” ölkələri nazirlərinin 13-cü iclasında gündəlik xam neft hasilatı üzrə mövcud kvotaların fevral-mart aylarında da davam etdirilməsi barədə qərar qəbul edlib. Yeni razılaşmaya əsasən, “OPEC plus” ölkələrinin gündəlik xam neft hasilatı üzrə ixtisarları fevralda 7 mln.125 min barrel, martda isə 7 mln. 50 min barrel təşkil edəcək. Azərbaycanın isə bu ilin yanvar ayındakı 123 min barrel həcmində öhdəliyi fevral-mart aylarında sabit şəkildə qalacaq. “Əməkdaşlıq Bəyannaməsi”nə əsasən, növbəti iki ayda Azərbaycan gündəlik xam neft hasilatını 8 min barrel artıraraq istehsalı 595 min barrel səviyyəsində saxlayacaq. İclasda energetika naziri Pərviz Şahbazov iştirak edib.

04 mart 2021-ci il tarixində “OPEC plus” ölkələri nazirlərinin 14-cü iclası keçirilib. Iclasda gündəlik xam neft hasilatı üzrə mövcud kvotaların aprel ayında da davam etdirilməsi ilə bağlı razılıq əldə edilib. Razılaşmanı Azərbaycan da dəstəkləyib. Yeni qərara əsasən, Azərbaycanın apreldə öhdəliyi 2021-ci ilin birinci rübündə olduğu kimi 123 min barrel həcmində qalacaq. Gündəlik xam neft hasilatı isə apreldə də 595 min barrel səviyyəsində saxlanılacaq. “OPEC plus” ölkələrinin gündəlik xam neft hasilatı üzrə ixtisarları isə apreldə 6,9 mln. barrel təşkil edəcək.

01 aprel 2021-ci il tarixində “OPEC plus” ölkələri nazirlərinin 15-ci iclası keçirilib. İclasda gündəlik xam neft hasilatının növbəti üç ay ərzində tədricən 1,1 mln. barrelədək artırılması ilə bağlı qərar qəbul edilib. “Əməkdaşlıq Bəyannaməsi” iştirakçıları üzrə hasilat öhdəliklərinin mayda 6,5 mln. barrel, iyunda, 6,2 mln. barrel, iyulda isə 5,76 mln. barrel həcmində olmasına dair üç aylıq plan qəbul olunub. Qərara Azərbaycan da öz dəstəyini verib. Yeni “Əməkdaşlıq Bəyannaməsi”nə əsasən, Azərbaycan gündəlik xam neft istehsalını mayda 8 min barrel, iyunda 7 min barrel, iyulda isə 10 min barrel artıracaq. Azərbaycanın yeni hasilat öhdəlikləri mayda 115 min barrel, iyunda 108 min barrel, iyulda isə 98 min barrel təşkil edəcək. Ölkədə gündəlik xam neft istehsalı müvafiq olaraq mayda 603 min barrel, iyunda 610 min barrel və iyulda 620 min barrel həcmində saxlanılacaq.

27 aprel 2021-ci il tarixində “OPEC plus” ölkələri nazirlərinin 16-cı iclası keçirilib. İclasda may-iyun-iyul ayları üzrə hasilat öhdəliklərinə dair “OPEC” və qeyri-OPEC ölkələri nazirlərinin 15-ci iclasında qəbul edilmiş qərarı təsdiqləyiblər. Qəbul edilmiş “Əməkdaşlıq Bəyannaməsi” çərçivəsində Azərbaycanın da növbəti üç ay üzrə hasilat kvotaları olduğu kimi saxlanılıb.

01 iyun 2021-ci il tarixində OPEC-ə üzv və qeyri-üzv ölkələri nazirlərinin videokonfrans formatında 17-ci iclası keçirilib. İclasda iyul ayı üçün hasilatın artırılması qərarının qüvvədə qalmasına dair razılıq əldə edilib. İclasda Azərbaycan da “Əməkdaşlıq Bəyannaməsi” iştirakçıları  üzrə hasilatın azaldılması öhdəliyinin iyulda gündəlik 5,76 mln. barrel həcmində saxlanılmasına dair planın qüvvədə qalmasına razılıq verib. Qəbul edilmiş “Əməkdaşlıq Bəyannaməsi” çərçivəsində Azərbaycanın hasilatın azaldılması barədə öhdəliyi iyulda gündəlik 98 min barrel olaraq qalacaq, yəni xam neft hasilatı 10 min barrel artırılacaq, ölkədə xam neft hasilatı gündəlik 620 min barrel həcmində saxlanılacaq.

05 iyul 2021-ci il tarixində OPEC-ə üzv və qeyri-üzv ölkələri nazirlərinin 18-ci iclası keçirilib. İclasda mövcud qərar üzrə hasilat öhdəlikləri müzakirə edilib.

18 iyul 2021-ci il tarixində “OPEC plus” ölkələri nazirlərinin 19-cu iclası keçirilib. İclasda gündəlik xam neft hasilatının 2021-ci ilin avqust-dekabr aylarında hər ay 400 min barrel artırılmasına, gələn ilin mayından etibarən neft hasilatının baza səviyyəsinə qismən düzəlişlər edilməklə “Əməkdaşlıq Bəyannaməsi”nin müddətinin 2022-ci ilin sonunadək uzadılmasına dair qərar qəbul edilib. Qərarı Azərbaycan da dəstəkləyib. Yeni “Əməkdaşlıq Bəyannaməsi” Azərbaycanda gündəlik xam neft hasilatının avqustdan ilin sonunadək hər ay müvafiq həcmdə artırılmasını, ixtisarlarla bağlı öhdəliklərinin də uyğun şəkildə azaldılmasını nəzərdə tutur. 2022-ci ilin mayından ilin sonunadək isə Azərbaycanın neft istehsalı üzrə öhdəliklərin hesablanması mövcud baza əsasında (2018-ci ilin oktyabrındakı 718 min barrel) davam etdiriləcək.

01 sentyabr 2021-ci il tarixində Neft İxrac edən Ölkələr Təşkilatına (OPEC) üzv və qeyri-üzv ölkələrin nazirlərinin videokonfrans formatında 20-ci iclası keçirilib. İclasda iyul ayında qəbul edilmiş “Əməkdaşlıq Bəyannaməsi”nə uyğun olaraq gündəlik neft hasilatının oktyabrda 400 min barrel artırılması barədə razılıq əldə olunub. Razılaşmaya Azərbaycan da öz dəstəyini ifadə edib. Yeni “Əməkdaşlıq Bəyannaməsi” Azərbaycanda gündəlik xam neft hasilatının oktyabrda daha 7 min barrel artırılaraq 640 min barrelə çatdırılmasını, ixtisarla bağlı öhdəliyin isə 78 min barrel həcmində olmasını nəzərdə tutur.

06 sentyabr 2021-ci il tarixində neft hasil edən ölkələr arasında “Əməkdaşlıq Xartiyası” çərçivəsində “Enerji, iqlim və davamlı inkişaf” mövzusunda nazirlərin dəyirmi masası keçirilib. Videokonfrans formatında baş tutmuş tədbirdə energetika naziri Pərviz Şahbazov da çıxış edib.

04 oktyabr 2021-ci il tarixində Neft İxrac edən Ölkələr Təşkilatına (OPEC) üzv və qeyri-üzv ölkələrin nazirlərinin 21-ci iclası keçirilib. İclasda gündəlik neft hasilatının noyabrda 400 min barrel artırılmasına dair qəbul edilmiş qərara Azərbaycan da öz dəstəyini ifadə edib. Yeni “Əməkdaşlıq Bəyannaməsi” Azərbaycanda gündəlik xam neft hasilatının noyabrda daha 7 min barrel artırılaraq 647 min barrelə çatdırılmasını, ixtisarla bağlı öhdəliyin isə 71 min barrel həcmində olmasını nəzərdə tutur.

04 noyabr 2021-ci il tarixində keçirilmiş “OPEC plus” ölkələri nazirlərinin 22-ci iclasında gündəlik xam neft hasilatının 2021-ci ilin avqust-dekabr aylarında hər ay 400 min barrel artırılması üzrə nazirlərin iyul iclasında qəbul edilmiş qərarın qüvvədə qalmasına dair razılıq əldə edilib. Qəbul edilmiş “Əməkdaşlıq Bəyannaməsi” çərçivəsində Azərbaycanın hasilatın azaldılması ilə bağlı öhdəliyi dekabrda gündəlik 64 min barrel təşkil edəcək. Belə ki, Azərbaycan gündəlik xam neft hasilatını noyabr ayı ilə müqayisədə 7 min barrel artırmaqla 654 min barrel həcmində saxlamaq imkanı əldə edib.

02 dekabr 2021-ci il tarixində OPEC-ə üzv və qeyri-üzv ölkələrin nazirlərinin 23-cü iclası keçirilib. İclasda gündəlik neft hasilatının gələn ilin yanvarında 400 min barrel artırılmasına dair qəbul edilmiş qərara Azərbaycan da razılıq verib. “OPEC plus”un bu razılaşmasında növbəti iclasa qədər pandemiyanın inkişafının və onun bazara təsirlərinin diqqətlə izlənilməsi, zərurət yaranacağı təqdirdə dərhal mövcud qərara düzəliş edilməsi də vurğulanır. Yeni “Əməkdaşlıq Bəyannaməsi” Azərbaycanda gündəlik xam neft hasilatının 2022-ci ilin yanvarında daha 7 min barrel artırılaraq 661 min barrelə çatdırılmasını, ixtisarla bağlı öhdəliyin isə 57 min barrel həcmində olmasını nəzərdə tutur.

04 yanvar 2022-ci il tarixində  OPEC-ə üzv və qeyri-üzv ölkələrin nazirlərinin 24-cü iclası keçirilib. İclasda qlobal neft bazarında sabitliyə və balansa dəstək məqsədilə gündəlik neft hasilatının fevral ayında 400 min barrel artırılmasına dair qəbul edilmiş qərara Azərbaycan da razılıq verib. Yeni “Əməkdaşlıq Bəyannaməsi” Azərbaycanda gündəlik xam neft hasilatının 2022-ci ilin fevralında daha 7 min barrel artırılaraq 668 min barrelə çatdırılmasını, ixtisarla bağlı öhdəliyin isə 50 min barrel həcmində olmasını nəzərdə tutur.

02 fevral 2022-ci il tarixində OPEC-ə üzv və qeyri-üzv ölkələrin nazirlərinin 25-ci iclasında qlobal neft bazarında balansın təmin edilməsi məqsədilə gündəlik neft hasilatının 400 min barrel artırılması planının martda davamına dair qərar qəbul edilib. Yeni razılaşma Azərbaycanda gündəlik xam neft hasilatının 2022-ci ilin martında daha 7 min barrel artırılaraq 675 min barrelə çatdırılmasını, ixtisarla bağlı öhdəliyin isə 43 min barrel həcmində olmasını nəzərdə tutur.

Yanvar-fevral 2022-ci il tarixində energetika naziri Pərviz Şahbazovun "Əməkdaşlıq Bəyannaməsi"nin 5-ci ildönümü münasibətilə OPEC bülletenində müsahibəsi dərc edilib. Müsahibədə “Əməkdaşlıq Bəyannaməsi”nin qlobal neft bazarına verdiyi töhfələr, “Əməkdaşlıq Xartiyası”nın bazarda sabitliyin qorunması üçün iştirakçı ölkələr arasında sıx əməkdaşlığı təşviq etməsi, “OPEC plus” əməkdaşlığı çərçivəsində Azərbaycanın rolu və digər mövzulara toxunulub.

02 mart 2022-ci il tarixində keçirilmiş “OPEC plus” ölkələri nazirlərinin 26-cı iclasında qlobal neft bazarında volatilliyin azaldılmasına dəstək məqsədilə gündəlik neft hasilatının apreldə 400 min barrel artırılmasına Azərbaycan da razılıq verib. Yeni razılaşma Azərbaycanda gündəlik xam neft hasilatının 2022-ci ilin aprelində daha 7 min barrel artırılaraq 682 min barrelə çatdırılmasını, ixtisarla bağlı öhdəliyin isə 36 min barrel həcmində olmasını nəzərdə tutur.

31 mart 2022-ci il tarixində “OPEC plus” ölkələri nazirlərinin 27-ci iclasında gündəlik neft hasilatının mayda 432 min barrel artırılmasına Azərbaycan da razılıq verib. Artım 2021-ci ilin iyul ayında keçirilmiş 19-cu iclasda neft hasilatının baza göstəricilərinə qismən dəyişiklik edilməsi barədə əldə edilmiş razılaşmaya əsasən müəyyənləşdirilib. Azərbaycan üzrə baza göstəricilərinə dəyişiklik olmadığından ölkəmizdə gündəlik xam neft hasilatının 2022-ci ilin may ayında daha 7 min barrel artırılaraq 688 min barrelə çatdırılması, ixtisarla bağlı öhdəliyin isə 30 min barrel həcmində olması nəzərdə tutulur.

05 may 2022-ci il tarixində keçirilmiş “OPEC plus” ölkələri nazirlərinin 28-ci iclasında gündəlik neft hasilatının iyunda 432 min barrel artırılması ilə bağlı qərara Azərbaycan da öz dəstəyini ifadə edib. İyun ayı üzrə müəyyənləşdirilmiş kvotalara uyğun olaraq Azərbaycanda gündəlik xam neft hasilatının 7 min barrel artırılaraq 695 min barrelə çatdırılması, ixtisarla bağlı öhdəliyin isə 23 min barrel həcmində olması nəzərdə tutulur.

02 iyun 2022-ci il tarixində keçirilmiş OPEC-ə üzv və qeyri-üzv ölkələrin nazirlərinin 29-cu iclasında gündəlik neft hasilatının iyulda 648 min barrel artırılması ilə bağlı qərara Azərbaycan da öz dəstəyini ifadə edib. İyul ayı üzrə müəyyənləşdirilmiş kvotalara uyğun olaraq Azərbaycanda gündəlik xam neft hasilatının 10 min barrel artırılaraq 706 min barrelə çatdırılması, ixtisarla bağlı öhdəliyin isə 12 min barrel həcmində olması nəzərdə tutulur.

30 iyun 2022-ci il tarixində keçirilmiş OPEC-ə üzv və qeyri-üzv ölkələrin nazirlərinin 30-cu iclasında gündəlik xam neft hasilatının avqustda 648 min barrel artırılması ilə bağlı qərarı Azərbaycan tərəfindən dəstəklənib. Avqust ayı üzrə müəyyənləşdirilmiş kvotalara uyğun olaraq Azərbaycanda gündəlik xam neft hasilatının 11 min barrel artırılaraq 717 min barrelə çatdırılması, ixtisarla bağlı öhdəliyin isə yekunlaşması nəzərdə tutulur.

03 avqust 2022-ci il tarixində keçirilmiş OPEC-ə üzv və qeyri-üzv ölkələrin nazirlərinin 31-ci iclasında gündəlik neft hasilatının sentyabrda 100 min barrel artırılması ilə bağlı qərara Azərbaycan da öz dəstəyini ifadə edib. Sentyabr ayı üzrə müəyyənləşdirilmiş kvotalara uyğun olaraq Azərbaycanda gündəlik xam neft hasilatının 718 min barrelə çatdırılması nəzərdə tutulur.

05 iyul 2022-ci il tarixində keçirilmiş OPEC-ə üzv və qeyri-üzv ölkələrin nazirlərinin 32-ci iclasında oktyabrda 2022-ci ilin sentyabr ayındakı səviyyədən 100 min barrel az olmaqla avqustdakı həcmdə gündəlik neft hasil edilməsi ilə bağlı qəbul edilmiş qərara Azərbaycan da dəstəyini ifadə edib. Yeni qərara əsasən, oktyabrda Azərbaycanda gündəlik 717 min barrel xam neft hasilatı nəzərdə tutulur.

05 oktyabr 2022-ci il tarixində OPEC-ə üzv və qeyri-üzv ölkələrin nazirlərinin Vyanada keçirilən 33-cü iclasında 2022-ci ilin noyabrından gündəlik xam neft hasilatının 2 mln. barrel azadılması ilə bağlı qəbul edilmiş qərara Azərbaycan da razılıq verib. Yeni  qərara əsasən, Azərbaycanın ixtisarlarla bağlı öhdəliyi gündəlik 33 min barrel təşkil edir. Beləliklə, “OPEC plus” razılaşması 2022-ci ilin noyabrından etibarən ölkəmizdə gündəlik xam neft hasilatının avqust ayındakı səviyyədən, yəni 717 min barreldən azaldılaraq 684 min barrel həcmində saxlanılmasını nəzərdə tutur.

04 dekabr 2022-ci il tarixində OPEC-ə üzv və qeyri-üzv ölkələrin nazirlərinin onlayn formatda keçirilən 34-cü iclasında 2022-ci ilin oktyabrında qəbul edilmiş qərarın qüvvədə saxlanılmasına Azərbaycan da razılıq verib. Beləliklə, “Əməkdaşlıq Bəyannaməsi”nin iştirakçı ölkələrinin cari ilin avqust ayındakı kvotalarına nəzərən müəyyənləşdirilmiş öhdəlikləri sabit saxlanılır. Azərbaycanın da ixtisarlarla bağlı öhdəliyi gündəlik 33 min barrel, gündəlik xam neft hasilatı üzrə kvotası isə 684 min barrel həcmində olmaqla dəyişməz qalır.

3 aprel 2023-cü il tarixində OPEC+ çərçivəsində keçirilmiş Nazirlərin Birgə Monitorinq Komitəsinin 48-ci iclasında OPEC+ üzrə bəzi ölkələr may ayından etibarən gündəlik xam neft hasilatlarını azaldacağını bildirmişdir. Azaldılan bu həcmlər OPEC və qeyri-OPEC ölkələrinin 5 oktyabr tarixində keçirilmiş 33-cü iclasında qəbul edilmiş hasilatın azaldılması öhdəliklərinə əlavə olacaqdır.

04 iyun 2023-cü il tarixində OPEC-ə üzv və qeyri-üzv ölkələrin nazirlərinin Vyanada keçirilən 35-ci iclasında “Əməkdaşlıq Bəyannaməsi” ölkələrinin 2024-cü il üçün gündəlik ümumi xam neft hasilatının səviyyəsini tənzimləyən qərar qəbul olunub.  Razılaşmaya uyğun olaraq gələn il gündəlik xam neft hasilatı “OPEC plus” üzrə 40,46 milyon barrel, Azərbaycan üçün 551 min barrel həcmində müəyyən edilib.

05 iyul 2023-cü il tarixində energetika naziri Pərviz Şahbazov Vyanada “Dayanıqlı və inklüziv enerji keçidinə doğru” mövzusunda keçirilən 8-ci OPEC beynəlxalq seminarında çıxış edib.

30 noyabr 2023-cü il tarixində OPEC-ə üzv və qeyri-üzv ölkələrin nazirlərinin onlayn formatda keçirilən 36-cı iclasında Braziliyanın 2024-cü ilin yanvarından etibarən “OPEC plus”a qoşulması razılaşdırılıb. Anqola, Konqo və Nigeriyanın gələn il üçün hasilat kvotaları məsələsinə baxılıb. Bu kvotalar 2024-cü ildə gündəlik  neft hasilatının Anqolada 1110 min barrel, Konqoda 277 min barrel, Nigeriyada isə 1500 min barrel həcmində olmasını nəzərdə tutur. 2024-cü il üçün Azərbaycanın hasilat kvotası gündəlik 551 min barrel təşkil edir.

02 iyun 2024-cü il tarixində OPEC-ə üzv və qeyri-üzv ölkələrin nazirlərinin onlayn formatda keçirilən 37-ci iclasında mövcud “Əməkdaşlıq Bəyannaməsi”nin müddətinin 1 yanvar 2025-ci ildən 31 dekabr 2025-ci ilədək uzadılması ilə bağlı qəbul edilmiş qərarı Azərbaycan da dəstəkləyib. Yeni qərar “OPEC plus” ölkələrində mövcud xam neft istehsal səviyyəsinin 2025-ci ildə sabit saxlanılmasını, üç müstəqil mənbə tərəfindən istehsal göstəricilərinin qiymətləndirilməsinin 2025-ci ilin noyabrın sonuna qədər uzadılmasını və bu nəticələr əsasında 2026-cı il üçün yeni baza səviyyəsinin müəyyənləşdirilməsini nəzərdə tutur. Yeni qərara uyğun olaraq 2025-ci ildə Azərbaycanın 551 min barrel həcmində gündəlik xam neft hasilat kvotası dəyişməz qalır.